42
" (...) e o pior de tudo talvez nem sejam as palavras ditas e os actos praticados, o pior, porque é irremediável definitivamente, é o gesto que não fiz, a palavra que não disse, aquilo que teria dado sentido ao feito e ao dito, Se um morto se inquieta tanto, a morte não é sossego, Não há sossego no mundo, nem para os mortos nem para os vivos, Então onde está a diferença entre uns e outros, A diferença é uma só, os vivos ainda têm tempo, mas o mesmo tempo lho vai acabando, para dizerem a palavra, para fazerem o gesto, Que gesto, que palavra, Não sei, morre-se de a não ter dito, morre-se de não o ter feito, é disso que se morre, não de doença, e é por isso que a morto custa tanto aceitar a sua morte (...) "
― José Saramago , The Year of the Death of Ricardo Reis
45
" Samoća nije živeti sam, samoća je kad nismo sposobni da pravimo društvo nekome ili nečemu što se nalazi duboko u nama, samoća nije usamljeno drvo nasred puste ravnice, to je rastojanje između skrivenih sokova i kore, između lista i korena. Vi bulaznite, sve to što pominjete međusobno je povezano, nema tu nikakve samoće, U redu, pustimo sad drvo, nego se zagledajte u sebe, i naći ćete samoću, Kao što reče onaj drugi, hodati usamljen kroz gomilu, Još gore od toga, biti usamljen tamo gde ni nas samih nema, Danas ste užasno raspoloženi, Imam i ja svoje loše trenutke, Nisam ja govorio o toj samoći, nego o drugoj, onoj koja nas prati, podnošljivoj, onoj koja nam pravi društvo, Čak i nju ne možemo uvek da podnesemo, vapimo za nečijim prisustvom, nekim glasom, a ponekad taj isti glas i to isto prisustvo služe jedino zato da učine samoću još nepodnošljivijom. "
― José Saramago , The Year of the Death of Ricardo Reis
47
" Tutti noi soffriamo di una malattia, di una malattia di base, per così dire, che è inseparabile da ciò che siamo e che, in un certo modo, fa ciò che siamo, se anzi non è più esatto dire che ciascuno di noi è la propria malattia, per causa sua siamo così poco, così come per causa sua riusciamo ad essere tanto, tra una cosa e l'altra la scelta la faccia il diavolo. "
― José Saramago , The Year of the Death of Ricardo Reis
