Home > Work > A'mâk-ı Hayal
1 " İstersen konuşalım. Fakat konuşmaktan ne çıkar ki! Kim bilir şimdiye kadar kaç merkep yükü kitap okudun. Fakat bunlardan ne anladın? Hiç, değil mi? İnsanlar neyi bilirler? Zevk ve bencilliklerinin arzuladığı sanatsal birtakım şeyleri... Fakat hak ve hakikat hususunda ne bilirler? Hiç! Akıl yoluyla hakkı bulmak mümkündür. Fakat bilmek, anlamak mümkün mü? Ne konuşalım? Harfleri bir araya getirerek hikmet bilinebilir mi? "
― Şehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi , A'mâk-ı Hayal
2 " istersen konuşalım.Lakin söxden ne çıkar.Şimdiye kadar,kim bilir kaç hayvan yükü itap okudun?Ne anladın?Hiç değil mi?İnsanlaın bilgisi nedir?Bencilliklerimiz ve zevklerimiz ihtiyaç olan sanatlara ait olan şeylerden ibarettir.Peki ama hak ve hakikate dair ne biliyorlar?Hiç!Akli denklem ile hakkı tarif etmek mümkündür.Fakat bilmek,anlamak mümkün mü?Ne konuşalım?Harflerden meydana gelen dizi ile hikmetin esrarı bilinir mi? "
3 " Küfür ile iman, inkâr ile ikrar, tasdik ileşüphe arasında bir durumdaydım. Kalbimle inkâr ettiğimi aklımla, aklımla inkâr ettiğimi kalbimle kabul ediyordum. "
4 " Zerdüşt sordu:- Nerden geldin?Kalbime doğan şu cevabı verdim:- Nasıl ve niçin yaptığınıdan sorumlu olmayan Allah’tan…- Niçin gönderildin?- Allah, nur ile karanlıkları ayırmak, nuru ile adil, karanlığı ile de kahredici olmayı istedi. Nuruna “Ben”, karanlıklarına “Gayrım” dedi.- Nuru nedir, karanlıkları nedir?- Nuru Hürmüz, karanlıkları Ahriman’dır.- Hangisi üstündür?- Şimdi her ikisi eşittir; ne Hürmüz Ahriman’a, ne Ahriman Hürmüz’e üstün gelemez.- Bu çekişme nedir, sonu ne olacak?- En sonunda Hürmüz Ahriman’a üstün gelecek; alem hep nur olacak.- Sonra ne olacak?- Allah “Hep ben, hep ben…” diyecek: “Gayrım” demeyecek.- Sen kimsin, kiminsin?- Ben nurdanım, Hürmüz’ünüm.Zerdüş ellerini kaldırdı:- Allah seni nur etsin, dedi. "
5 " Ya a zavallı, sen ne arıyorsun? Bu yoğunluk, bu maddiyat, bu görünür hayaller bir ruhu ezmeye, bir vicdanı zıt fikirlerin sergi yeri yapmaya, bir idraki boğmaya kafi değilmiş gibi bir de manevi hayaletler arkasında mı koşmak istiyorsun? "