Home > Work > Մատյան եղելությանց
1 " Կոճակի գործարանը հետը մաքրություն բերեց։ Կոճակ սարքում էին ոսկորից, տավարի ու ոչխարի եղջյուրներից։ Այնպես լավ էին չարխած, կոկած, որ Կապխոսող Սուղին քիչ էր մնում կուլ տար մոմպասի տեղ։ Քաղաքն ու Հին թաղը մաքրվեցին դեռ Լենկ-Թեմուրի օրերից մնացած ոսկորից, Ճղած քարի սարում հարյուր տարի առաջ գայլի ցրիվ տված եզան կոտոշներից, Հառաքել դայի-Տասը տարի տարի դատախազի համար երեկ նվեր բերած մոզու կճղակներից։ Կոճակի գործարանը սրանք խժռում էր անխափան ախորժակով։ Ո՞վ իմանա, գուցե Ձենդ Մկրտիչի կրծքին փայլող այս սպիտակ կոճակը Լենկ-Թեմուրի Բուղա-Բաչու զորավարի ոսկորից է, որին, ինչպես վկյում է հին ավանդությունը, Հին թաղի բերդի տակ սպանել է Փոստատար Նիկոլի ապուպապ՝ ըմբիշտ Խանձատը։ Ո՞վ իմանա։ "
― Sero Khanzadyan , Մատյան եղելությանց
2 " Դե, մարդ արարածի աշխարհ է, կրակը՝ գնում, մոխիրն է մնում։ Ի՞նչ կարող ես անել։ Մարդ արարածն էլ ահա այս մայթին տնկած ծառի տերևի նման բան է՝ գարնանը մի ստինք բողբոջ՝ լույսով, ժպիտով ու կաթով լի, ամռանը՝ կանաչ փարթամ մի երգ շրթունքներին, որ միայն ինքն է, երևի, հասկանում, մեկ էլ իր կողքի տերևը։ Ապա՜...Տխո՜ւր է։ Ապա ցուրտ աշուն, մրսող դեղնություն և ձյունի շրթունքից պոկված մի անհասկացող քամի, որ խլում է բույրից ու լույսից զրկված տերևն ու քշում, տանում ո՞վ գիտե, ո՞ր խորշում կորցնելու։ "
3 " Այս տունը Բակունց Ստեփանինն է: Այս մայթը մաքրելիս Ճել Ավան բիձան հիշում է Ստեփանի որդու՝ Ալեքսանին: Կապույտ աչքերով տղա էր:Ամեն ծեգի Ճել Ավան բիձան Ալեքսանին նստած է գտնում դարպասի քարին: Նստած էր՝ ականջը գետի տխուր խշշոցին, աչքը՝ ծեգի լազուր-լաջվարդ մշուշին:-Բարի լույս, Ավա՛ն բիձա: Էլի մաքրու՞մ ես:-Էլի՛: Մարդը կա, ապականությունը հետը: Ի՞նչ կա, չկա:-Հե՜չ: Կաքավաբերդի գլխին ամպ է նստում: Տարին բոլոր,- ավելացնում է բիձան:- Հրե՜ն, բերդի ատամները կորչում են սպիտակ ամպերի մեջ:Ալեքսանը գնաց ուսումի ու ետ եկավ միայն հինգ տարի հետո: Աչքերի կապույտ զուլալությունը պղտորվել էր, ժպիտը՝ պակասել:Մի ուրույն աշխարհ բերեց Բակուց Ալեքսանը: Մի աշխարհ, որ հրե՜ն, Դրնգանի ձորում ու քու տանը: Բայց չգիտեիր, թե կա: Այդպես լեռան լանջից գլորվող հեղեղն է բաց անում կորած աղբյուրի ակունքը:Ալեքսանը եկավ, հարություն տվեց վաղուց հող ու առասպել դարձած Գուրջու Օբուն, կենդանացրեց ավերակ Աքարը, ձմեռն էլ ալպյան մանուշակի բույրը տվեց հին քարանձավներին: Ալեքսանը գիր շինեց Հին թաղի մթին խորշերի մթին մարդկանց ելումուտը, տաք անձրևի պես խշշոցի պես իր խոսքերը շաղ տվեց մարդկաց հոգու սև ցելերի վրա: "
