Home > Work > Crimele Revoluției Franceze
1 " Rządy Terroru nie zadowalają się "śledzeniem złych poczynań, odstraszaniem od nich, wymierzaniem za nie odpowiednich kar; polegają one na grożeniu osobom, grożeniu im stale i za wszystko, grożeniu im tym wszystkim, co tylko wyobraźnia potrafi wymyślić najokrutniejszego" (Jean-Lambert Tallien). (...) Otóż pojęcie podejrzanego było kamieniem węgielnym Terroru jako systemu. Terror zagraża ludziom i karze ich za to, kim są, a nie za to, co zrobili; tak więc wprowadzając pojęcie "klas podejrzanych", sprawiedliwość zastępuje on samowolą. "System Terroru zakłada sprawowanie samowolnej władzy w [sic] tych, którzy biorą się do stosowania go. Zakłada również władzę absolutną, a przez władzę absolutną rozumiem taką, która nie jest winna posłuszeństwa ani zdawania rachunku nikomu, sama zaś wymaga tego od wszystkich... System Terroru zakłada władzę najbardziej skoncentrowaną, najbardziej bliską jedności i zmierza nieuchronnie do monarchii". Francja pod rządami takiego systemu została podzielona na "dwie klasy: tę, co budzi strach, i tę, co się boi, na prześladowców i prześladowanych". Na przekór deklaracjom władzy, która była "agencją Terroru", nie był on wymierzony wyłącznie w "klasy podejrzane", ponieważ "terror musi być wszędzie lub nie może być nigdzie". Wymaga on strachu powszechnego i posuniętego do ostateczności. Znosi państwo prawa. (...) Terror "upokarza człowieka, sprowadza go do stanu zwierzęcego, jest podważeniem wszystkich jego sił fizycznych, wstrząśnięciem wszystko jego zdolności moralnych, zakłóceniem wszystkich jego myśli, obaleniem wszystko jego przywiązań; strach jako uczucie skrajne nie polega na stopniowaniu na więcej lub mniej". Otóż rząd może szerzyć Terror, "wprawiać wszystkich w drżenie", wyłącznie grożąc jedną tylko karą, karą główną: "tylko grożąc nią bez przerwy, grożąc nią wszystkim, grożąc nią za każde działanie, a nawet zaniechanie... tylko grożąc nią przez coraz bardziej bijący w oczy widok władzy absolutnej i niczym niepowściąganego okrucieństwa". Terror, system upowszechnionego strachu, pociąga za sobą inny system: podejrzliwości i donosicielstwa: "Trzeba na każdym kroku zastawić pułapkę, do każdego domu wprowadzić szpiega, do każdej rodziny zdrajcę, na [sic] trybunał - morderców". "
― Bronisław Baczko , Crimele Revoluției Franceze
