2
" Những đứa trẻ sống trong một nhà tù do cha mẹ chúng dựng lên, trá hình là sự quan tâm và yêu thương. Trong tâm lí học, những cha mẹ này hay được gọi là narcissistic - ái kỷ, yêu bản thân thái quá. Vì cả hai chữ tiếng Việt này khá trừu tượng, xa lạ và không truyền tải được những nét cơ bản của nhân cách này, nên tôi dùng chữ "sĩ diện". Hiểu một cách đơn giản nhất, người sĩ diện luôn lo sợ bị coi thường, chê bai, nhưng còn nhiều điều khác để nói về chân dung của họ.
Điểm chung lớn nhất của những người này là họ coi đứa trẻ như một sự nối dài của bản thân (extension of the self), họ sở hữu nó như một cái tay hay đôi mắt, chứ không coi nó như cá nhân có cảm xúc và nhu cầu riêng. Không những họ không nhìn vào mong muốn và nhu cầu của con hay cháu mình, họ coi nó chủ yếu như một phương tiện để thỏa mãn những mong muốn và nhu cầu của mình. "
― Đặng Hoàng Giang , Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ
4
" Lớn lên trong một gia đình sĩ diện mang lại những chấn thương tâm lí to lớn.
Để nhận được tình cảm của cha mẹ, nhiều đứa trẻ cố gắng chạy theo yêu cầu của họ đến kiệt sức. Chúng trở thành một bản thể rỗng, một cái gương phản chiếu mong muốn của người lớn. Không được khám phá bản thân, phát triển cảm xúc, được phạm sai lầm, không biết đến cảm giác được yêu thương mà không đi kèm điều kiện, chúng gặp khó khăn để phát triển cảm giác cuộc sống này là đáng sống, và bấu víu vào những thành tích của mình để tìm chút ý nghĩa. Chúng lớn lên mà cảm thấy xa lạ với chính mình - chúng đã luôn được dạy rằng cảm xúc, mong muốn, nhu cầu của bản thân là dị dạng, ích kỷ, sai trái, hay độc ác. Nhiều người trẻ gặp khó khăn để xây dựng những quan hệ lành mạnh, nơi họ tự tin nêu lên nhu cầu của mình và lắng nghe nhu cầu người khác, thực hành cho và nhận một cách hài hòa. Không ngạc nhiên, dù có ưu tú về trí tuệ, người trẻ trong những câu chuyện ở phần này luôn thấy cô đọc, lạc lõng và chật vật để bước vào tình yêu. "
― Đặng Hoàng Giang , Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ
5
" Nếu người ái kỷ là người chỉ nghĩ tới nhu cầu của bản thân, bóc lột người khác để phục vụ mình, thì ngược lại, người hy sinh cưỡng chế là người quên mình, bóc lột bản thân để phục vụ người khác. Để bản thân cảm thấy có giá trị, được chú ý, được cần tới, những người này trao cho mình trách nhiệm giải quyết vấn đề của người khác, đặt mục đích sống của mình vào người khác. Khi Li đi du học, chị Thủy "như ngồi trên đống lửa, tim mình thoi thóp từng ngày từng giờ". Ngược lại, mỗi khi thấy mẹ tằn tiện, Li "bức bối nổi khùng như mình là một kẻ thất bại". Vì người hy sinh cưỡng chế coi giá trị bản thân ở chỗ "đem lại sự tốt đẹp" cho người khác, họ có xu hướng kiểm soát người kia. "Tôi bắt má hưởng thụ, má cưỡng lại. Chúng tôi cãi nhau." Ranh giới bản thể gần như bị xóa nhòa, hai người bị phụ thuộc như hai cái cây không đứng được độc lập, người này phải tựa vào người kia. Cả hai đều thiếu sự thương yêu và chăm sóc cho chính bản thân mình. "
― Đặng Hoàng Giang , Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ
